آزمون التراسونیک
خدمات التراسونیک (UT)
تست التراسونیک (Ultrasonic Testing – UT) یکی از روشهای پیشرفته و دقیق بازرسی غیر مخرب (NDT) است که به طور گسترده در صنایع مختلف برای شناسایی عیوب داخلی و سطحی قطعات و سازهها مورد استفاده قرار میگیرد. این روش به ویژه در بازرسی جوشها و قطعات ریختهگری کاربرد فراوانی دارد و به دلیل دقت بالای آن نسبت به روشهای سنتی، جایگاه ویژهای در کنترل کیفیت محصولات صنعتی پیدا کرده است.

روش انجام تست التراسونیک
- آمادهسازی سطح قطعه
پیش از انجام تست، سطح قطعه باید از هرگونه آلودگی، زنگزدگی و پوستههای سطحی پاکسازی شود. این مرحله بسیار مهم است زیرا وجود هرگونه آلودگی میتواند بر دقت نتایج تأثیر بگذارد.
- استفاده از مایع کوپلنت
پس از آمادهسازی، مایع کوپلنت بر روی سطح قطعه ریخته میشود. این مایع به انتقال بهتر امواج فراصوت کمک میکند و از ایجاد حبابهای هوا که میتوانند مانع انتقال صحیح امواج شوند، جلوگیری میکند.
- کالیبراسیون دستگاه
دستگاه تست التراسونیک روشن شده و با توجه به جنس و ضخامت قطعه، تنظیمات لازم انجام میشود. این مرحله شامل انتخاب فرکانس مناسب (معمولاً بین ۰.۵ تا ۲۵ مگاهرتز) است که بسته به نوع عیب مورد نظر متفاوت خواهد بود.
- انجام تست
پراب التراسونیک بر روی سطح قطعه قرار داده میشود و اسکن آغاز میشود. امواج فراصوتی که توسط پراب ارسال میشوند، در صورت برخورد با ناپیوستگیها منعکس شده و بازتابها توسط دستگاه دریافت و به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میشوند. این سیگنالها سپس بر روی صفحه نمایش دستگاه نشان داده میشوند.
دامنه کاربرد تست التراسونیک
تست UT برای شناسایی انواع عیوب داخلی مانند ترکها، حفرهها، آخالها و تخلخلها استفاده میشود. این روش در صنایع مختلفی همچون پتروشیمی، ماشینسازی، تانکر سازی، ساختمانسازی و همچنین در بازرسی جوشها کاربرد دارد.
- مزایا
– دقت بالا: توانایی شناسایی عیوب بسیار کوچک به دلیل استفاده از امواج با فرکانس بالا.
– عمق نفوذ: قابلیت شناسایی عیوب تا عمق ۵ متر در فولادها.
– عدم نیاز به تخریب: این روش بدون آسیب رساندن به قطعه انجام میشود.
- معایب
– نیاز به تخصص بالا برای انجام تست و تحلیل نتایج.
– محدودیت در تست قطعات بسیار کوچک یا ناهموار.
استانداردهای تست التراسونیک
تست التراسونیک (UT) به عنوان یکی از روشهای بازرسی غیر مخرب، تحت استانداردهای بینالمللی مختلفی قرار دارد که تضمینکننده دقت و کیفیت این روش در صنایع مختلف است. در زیر به برخی از این استانداردها اشاره میشود:
استانداردهای بینالمللی برای تست التراسونیک
استانداردهای آمریکایی (ASTM)
– ASTM E113-74: مربوط به تست التراسونیک به روش رزونانس.
– ASTM E114-75: آزمایش التراسونیک مستقیم اکوپالس به روش تماس مستقیم.
– ASTM E127-75: بررسی آلیاژ آلومینیوم به وسیله تست التراسونیک.
استانداردهای بریتانیایی (BS)
– BS 2704-1966: بلوکهای کالیبراسیون و توصیههایی برای استفاده از آنها در تشخیص عیوب.
– BS 3889-1968: تست التراسونیک لولههای آهنی (به استثنای ریختهگری).
– BS 3923-1968: روشهای بررسی نقاط جوش.
استانداردهای فرانسوی (NF)
– NF A04.305.74: تست التراسونیک بر روی صفحات فولادی و روشهای آزمایش.
– NF A04.3111.64: تست بر روی بلوکهای کالیبراسیون و محصولات آهنی.
– NF A49.200.72: تست برای بررسی لولههای فولادی بدون درز.
استانداردهای آلمانی (DIN)
– DIN 54119: تست غیر مخرب و تعاریف تست التراسونیک.
– DIN 54120: شماره مرجع برای تست مخرب و کاربرد آن برای تنظیم تجهیزات.
– DIN 54122: شماره مرجع برای تست غیر مخرب و استفاده از آن برای کنترل تجهیزات اکوپالس.
استاندارد سازمان بینالمللی استانداردسازی (ISO)
– ISO 2400-72: کالیبراسیون تجهیزات مورد استفاده در تست التراسونیک نقاط جوش.
استانداردهای BIS هند
– IS 2417-1977: واژهنامه اصطلاحات مربوط به آزمایش التراسونیک.
– IS 7281-1974: کد اقدام به تست التراسونیک غوطهور به روش بازتاب.
این استانداردها شامل روشها، تجهیزات، و پروتکلهای لازم برای انجام آزمونهای التراسونیک هستند و به تأمین کیفیت و ایمنی در صنایع مختلف کمک میکنند.
کاربردها در صنایع مختلف
تست التراسونیک (UT) به عنوان یک روش بازرسی غیر مخرب، در صنایع مختلف کاربردهای گستردهای دارد. این تست به دلیل دقت بالا و توانایی شناسایی عیوب داخلی و زیرسطحی، در بسیاری از حوزهها مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه، به مهمترین کاربردهای تست التراسونیک در صنایع مختلف اشاره میشود:
- صنعت نفت و گاز
– بازرسی لولهها: تست UT برای بررسی کیفیت لولههای فولادی و اتصالات در خطوط لوله نفت و گاز استفاده میشود.
– شناسایی عیوب جوش: این روش به شناسایی ترکها و ناپیوستگیها در جوشهای لولهها کمک میکند که برای ایمنی تأسیسات حیاتی است.
- صنعت خودروسازی
– کنترل کیفیت قطعات: تست UT برای بررسی عیوب داخلی در قطعات فلزی خودروها، از جمله میللنگها و شاسیها، کاربرد دارد.
– بازرسی جوشها: این تست به ارزیابی کیفیت جوشهای موجود در بدنه خودروها کمک میکند.
- صنعت هوافضا
– بازرسی موتورهای هواپیما: تست UT برای بررسی عیوب داخلی در قطعات موتور هواپیما و سازههای کامپوزیتی به کار میرود.
– کنترل کیفیت اجزای ساختاری: این روش برای اطمینان از عدم وجود عیوب در ساختارهای حساس مانند بالها و بدنه هواپیما استفاده میشود.
- صنایع ساختمانی
– بازرسی سازهها: تست UT برای بررسی کیفیت جوشها و اتصالات در سازههای فولادی و بتنی، از جمله پلها و ساختمانها، کاربرد دارد.
– شناسایی ضعفهای بتن: این روش میتواند نواقص زیرسطحی در بتن را شناسایی کند که بر ایمنی سازه تأثیرگذار است.
- صنعت تولید فلزات
– کنترل کیفیت ورقها و میلگردها: تست UT برای بررسی صحت ورقهای فولادی، میلگردها و قطعات ریختهگری مورد استفاده قرار میگیرد.
– شناسایی حبابهای داخلی: این روش در صنایع آلومینیوم و مس نیز برای ارزیابی وجود حبابهای داخلی بسیار مفید است.
- صنایع پتروشیمی
– بازرسی تجهیزات تحت فشار: تست UT برای شناسایی عیوب در تجهیزات تحت فشار مانند دیگهای بخار و مخازن ذخیره مواد شیمیایی کاربرد دارد.
– کنترل کیفیت جوشهای پتروشیمی: این روش به ارزیابی کیفیت جوشهای ایجاد شده در تجهیزات پتروشیمی کمک میکند.
- سایر صنایع
– صنایع الکتریکی و الکترونیکی: تست UT برای بازرسی عیوب در قطعات الکتریکی و الکترونیکی نیز استفاده میشود.
– صنایع پزشکی: این تست به عنوان یک ابزار تشخیصی در پزشکی نیز کاربرد دارد، به ویژه در سونوگرافی و درمان سنگ کلیه.
تست التراسونیک به دلیل توانایی بالا در شناسایی عیوب بدون آسیب رساندن به قطعه، به یکی از ابزارهای اصلی کنترل کیفیت در صنایع مختلف تبدیل شده است.
مزایای تست اولتراسونیک نسبت به سایر روش های غیر مخرب
تست التراسونیک (UT) به عنوان یکی از روشهای بازرسی غیر مخرب، مزایای قابل توجهی نسبت به سایر روشهای NDT دارد. در ادامه به بررسی این مزایا میپردازیم:
مزایای تست التراسونیک در مقایسه با سایر روشهای غیر مخرب
- دقت و حساسیت بالا
تست التراسونیک قادر است عیوب بسیار کوچک و زیرسطحی را با دقت بالایی شناسایی کند. این روش میتواند عیوبی با اندازه حداقل ۰.۱ میلیمتر را تشخیص دهد.
- قدرت نفوذ بالا
این روش میتواند به عمقهای بالایی نفوذ کند و عیوب را تا ضخامت ۵ متر در مواد مختلف شناسایی کند. این ویژگی آن را برای بازرسی قطعات ضخیم بسیار مناسب میسازد.
- عدم آسیب به قطعه
تست UT بدون آسیب رساندن به قطعه انجام میشود، به این معنا که نیازی به تخریب یا تغییر شکل قطعه نیست. این مزیت آن را نسبت به روشهایی مانند تست رادیوگرافی که ممکن است خطراتی برای سلامت داشته باشد، متمایز میکند.
- نیاز به دسترسی یک طرفه
یکی از بزرگترین مزایای تست التراسونیک این است که تنها نیاز به دسترسی به یک سمت قطعه دارد. این ویژگی در مقایسه با روشهایی مانند تست رادیوگرافی یا تست ذرات مغناطیسی که نیاز به دسترسی دو طرفه دارند، بسیار کارآمد است.
- نتایج فوری
تست التراسونیک نتایج را بلافاصله پس از انجام تست ارائه میدهد، که برای تصمیمگیری سریع و مؤثر در فرآیندهای صنعتی بسیار مهم است.
- قابلیت اتوماسیون و پایش آنلاین
این روش قابلیت اتوماسیون بالایی دارد و میتواند برای پایش آنلاین و ثبت دائمی نتایج استفاده شود، که این ویژگی در کنترل کیفیت فرآیندهای تولید بسیار مفید است.
- کاربرد در مواد مختلف
تست UT برای انواع مواد از جمله فلزات، پلاستیکها، کامپوزیتها و بتن مناسب است. این تنوع کاربرد باعث شده تا این تست در صنایع مختلف از جمله هوافضا، خودروسازی، پتروشیمی و ساخت و ساز مورد استفاده قرار گیرد.
- تجهیزات قابل حمل
تجهیزات مورد استفاده در تست التراسونیک معمولاً سبک و قابل حمل هستند، که امکان استفاده آسان در مکانهای مختلف را فراهم میآورد.
آزمایشگاه اندیشه بنیان حامی صنعت با بهرهگیری از تجهیزات بروز و کارشناسان مجرب، قادر است آزمونهای التراسونیک را با دقت و کیفیت بالا انجام دهد. این آزمایشگاه به عنوان یکی از مراجع معتبر در زمینه بازرسی غیر مخرب، از استانداردهای ملی و بینالمللی پیروی کرده و با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته، میتواند عیوب داخلی و زیرسطحی قطعات را به طور مؤثر شناسایی کند. تعهد به کیفیت و دقت در ارائه خدمات، این آزمایشگاه را به انتخابی مطمئن برای صنایع مختلف تبدیل کرده است.
- دارای تاییدیه ی 17025
- صدور سرتیفیکیت
- خــدمــات مشـــاوره
- خــدمــات سیـــار