روش انجام آزمون مایع نافذ

1. تمیز کردن سطح: قبل از هر چیز، سطح مورد آزمایش باید به دقت تمیز شود تا هرگونه آلودگی، چربی یا ذرات مزاحم حذف گردد. این کار معمولاً با استفاده از محلول‌های پاک‌کننده انجام می‌شود.
2. اعمال مایع نافذ: مایع نافذ به کمک اسپری یا غوطه‌وری بر روی سطح قطعه اعمال می‌شود و باید زمان کافی برای نفوذ در ناپیوستگی‌ها در نظر گرفته شود.
3. پاک‌سازی اضافات: پس از نفوذ، مایع اضافی باید با یک دستمال یا محلول پاک‌کننده از روی سطح برداشته شود.
4. اعمال ماده آشکارساز: در این مرحله، ماده آشکارساز به سطح اضافه می‌شود که باعث جذب مایع نافذ باقی‌مانده در ناپیوستگی‌ها می‌گردد.
5. بررسی ناپیوستگی‌ها: با مشاهده کنتراست رنگی بین سطح و ناپیوستگی‌ها، عیوب شناسایی می‌شوند[3][4].

دامنه‌ی کاربرد آزمون مایع نافذ

آزمون PT به طور گسترده‌ای در صنایع مختلف مانند خودروسازی، نفت و گاز، هوافضا و ساخت و ساز استفاده می‌شود. این تست برای شناسایی انواع عیوبی نظیر ترک‌های خستگی، ترک‌های جوشکاری، تخلخل‌ها، شکست‌های ناشی از ضربه، نشتی‌ها در مخازن و لوله‌ها کاربرد دارد:

استانداردهای آزمون مایع نافذ

تست PT تحت استانداردهای بین‌المللی مختلفی قرار دارد که شامل ASTM E165، ISO 3452 و ASME BPVC است. این استانداردها الزامات خاصی را برای مواد مورد استفاده، شرایط آزمایش و روش‌های اجرا تعیین می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که نتایج آزمون دقیق و قابل اعتماد هستند.

 مزایای تست PT

– حساسیت بالا: توانایی شناسایی ناپیوستگی‌های کوچک.

– قابلیت استفاده آسان: نیاز به تجهیزات پیچیده ندارد.

– قابل حمل بودن: تجهیزات تست PT معمولاً سبک و قابل حمل هستند.

– قابلیت اعمال بر روی انواع مواد: شامل فلزات آهنی و غیرآهنی، سرامیک‌ها و برخی پلاستیک‌ها.

کاربردها در صنایع مختلف

تست مایعات نافذ (PT) به عنوان یکی از روش‌های بازرسی غیر مخرب، در صنایع مختلف به کار می‌رود و کاربردهای متنوعی دارد. این روش به دلیل سادگی، هزینه کمتر و حساسیت بالا در شناسایی عیوب سطحی، مورد توجه قرار گرفته است.

• صنعت خودروسازی

در صنعت خودروسازی، تست PT برای بررسی کیفیت جوش‌ها و قطعات فلزی استفاده می‌شود. این تست به شناسایی ترک‌ها و ناپیوستگی‌ها در اتصالات جوشکاری کمک می‌کند و از بروز مشکلات جدی در عملکرد خودرو جلوگیری می‌کند.

• صنعت هوافضا

در صنعت هوافضا، تست مایعات نافذ به طور ویژه‌ای برای بازرسی اجزای بدنه هواپیما، پره‌های توربین و ایمپلنت‌های پزشکی به کار می‌رود. این تست به دلیل حساسیت بالای آن در شناسایی عیوب کوچک و پیچیده، اهمیت ویژه‌ای دارد.

• صنعت نفت و گاز

در صنعت نفت و گاز، تست PT برای بررسی نشتی‌ها و عیوب در مخازن ذخیره و لوله‌ها استفاده می‌شود. این روش به مهندسان کمک می‌کند تا از ایمنی سیستم‌های انتقال مواد اطمینان حاصل کنند.

• ساخت و ساز

در پروژه‌های ساختمانی، تست مایعات نافذ برای ارزیابی کیفیت مصالح مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست به شناسایی ترک‌ها و ناپیوستگی‌ها در بتن و سازه‌های فلزی کمک می‌کند.

• صنعت متالورژی

در متالورژی، تست PT برای بررسی کیفیت قطعات تولید شده از فلزات آهنی و غیرآهنی، سرامیک‌ها و شیشه‌ها بسیار مهم است. این تست به شناسایی عیوب ناشی از فرآیند تولید کمک می‌کند.

• صنعت پزشکی

در صنعت پزشکی، تست مایعات نافذ برای بازرسی ایمپلنت‌ها و ابزارهای پزشکی استفاده می‌شود. این روش به اطمینان از ایمنی و کیفیت محصولات پزشکی کمک می‌کند.

مزایا و محدودیت ها

تست مایعات نافذ (PT) به عنوان یک روش بازرسی غیر مخرب، دارای مزایا و محدودیت‌های خاصی است که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.

 مزایای آزمون مایع نافذ

1. حساسیت بالا: این روش توانایی شناسایی ناپیوستگی‌های ریز و عیوب سطحی را دارد که ممکن است به راحتی در سایر روش‌ها نادیده گرفته شوند.
2. هزینه کم: تست PT یکی از ارزان‌ترین روش‌های بازرسی غیر مخرب است و به تجهیزات پیچیده‌ای نیاز ندارد.
3. قابلیت استفاده بر روی انواع مواد: این تست می‌تواند بر روی فلزات، سرامیک‌ها، پلاستیک‌ها و بسیاری از مواد دیگر انجام شود، به جز مواد متخلخل.
4. ساده بودن فرآیند: مراحل اجرای آزمون PT نسبتاً ساده است و نیاز به آموزش تخصصی کمتری دارد.
5. قابل حمل بودن تجهیزات: تجهیزات مورد نیاز برای این تست معمولاً سبک و قابل حمل هستند، که امکان استفاده در محل‌های مختلف را فراهم می‌کند.
6. نتایج سریع و قابل تفسیر: نتایج آزمون PT به راحتی قابل تفسیر هستند و معمولاً در زمان کوتاهی به دست می‌آیند.
7. عدم وابستگی به شکل هندسی قطعه: این روش می‌تواند بر روی قطعات با اشکال مختلف اجرا شود بدون اینکه به شکل هندسی آنها وابسته باشد.

 محدودیت‌های آزمون مایع نافذ

1. نیاز به سطح تمیز: سطح قطعه باید عاری از هرگونه آلودگی مانند چربی، روغن یا رنگ باشد تا نتایج دقیق حاصل شود.
2. شناسایی عیوب سطحی فقط: این روش تنها قادر به شناسایی ناپیوستگی‌های سطحی است و نمی‌تواند عیوب زیرسطحی را تشخیص دهد.
3. عدم وجود روش دائمی برای ثبت نتایج: در بسیاری از موارد، ثبت دائمی نتایج آزمون PT ممکن نیست و نیاز به تکرار آزمایش برای تأیید وجود دارد.
4. مشکلات با سطوح متخلخل: تست PT بر روی نمونه‌های متخلخل کارایی ندارد و ممکن است در سطوح خیلی خشن نیز دقت کمتری داشته باشد.
5. نیاز به حذف مواد نافذ بعد از آزمایش: پس از انجام آزمون، باید تمامی مواد نافذ از سطح نمونه برداشته شوند که ممکن است زمان‌بر باشد.